ĐẠI DỊCH
CORONA ẢNH HƯỞNG ĐẾN NỀN KINH TẾ NHƯ THẾ NÀO?
Dịch bệnh do Virus Corona mới với tốc độ
lây lan khủng khiếp đang trở thành một mối hiểm họa sức khỏe toàn cầu. Tính đến
09h30 ngày 05.02.2020 theo giờ Việt Nam, trên toàn thế giới đã có 24.536 ca
nhiễm bệnh ở 29 quốc gia và vùng lãnh thổ và 492 người tử vong vì dịch bệnh
này. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban bố tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu vì
dịch bệnh từ rạng sáng 31.01.2020 (theo giờ Hà Nội). Tại Việt Nam, tính
đến nay đã ghi nhận 10 trường hợp nhiễm bệnh này.
Dịch bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức
khỏe của một số lượng lớn người dân thuộc nhiều vùng lãnh thổ, khiến hàng chục
triệu người bị cấm đi lại ra bên ngoài vùng dịch, hệ thống y tế bị quá tải, mà
còn trực tiếp và gián tiếp ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế.
4 HỆ LUỴ ĐỐI VỚI KINH TẾ - THƯƠNG MẠI
Kinh tế và thương mại thế giới bị ảnh
hưởng tiêu cực trực tiếp trên bốn phương diện sau.
Thứ nhất, chuỗi cung ứng
toàn cầu bị gián đoạn cục bộ,
lưu thông hàng hoá, dịch vụ và lao động toàn cầu không còn được như bình thường
khiến cho mọi hoạt động kinh tế, thương mại và đầu tư không thể thông suốt và
hiệu quả. Trong bối cảnh tình hình như thế, kinh tế và thương mại thế giới
không thể hoạt động bình thường được chứ chưa nói đến có thể tăng trưởng, đồng
thời nguy cơ sa vào trì trệ tăng trưởng hoặc thậm chí cả suy thoái không chỉ
tiềm tàng mà còn tăng.
Thứ hai, đại dịch mới hiện
đã làm suy giảm tiêu dùng của người dân và xã hội. Hai lĩnh vực bịảnh hưởng nhiều nhất là du lịch và
dịch vụ. Vì thế, những quốc gia hay nền kinh tế trên thế giới mà du lịch và
dịch vụ vốn là trụ cột và động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng và quyết định
nhất hiện cũng đang bịảnh hưởng nặng nề nhất và tiêu cực nhất bởi đại dịch mới.
Thứ ba, một khi dịch bệnh hoành hành như hiện
tại, không chỉ tiêu dùng của người dân suy giảm mà các nhà đầu tư cũng bớt sẵn
sàng đầu tư và các doanh nghiệp cũng ngần ngại đẩy
mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh khiến cho không thể có được tăng trưởng mới
của kinh tế, thương mại và đầu tư trên thế giới.
Thứ tư, mối quan hệ và mức độ hợp tác giữa các
đối tác trên thế giới trên lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư bị ngưng trệ bất ngờ khi các doanh nghiệp quyết định ngừng hoạt động
kinh tế ở những nơi bị dịch bệnh và chuyển dịch cơ sở sản xuất ra nơi khác cũng
như khi chính phủ các quốc gia áp dụng những biện pháp quyết liệt như sơ tán
công dân, đóng cửa biên giới quốc gia hay cấm nhập cảnh đối với người dân đến
từ những vùng có dịch bệnh.
Chẳng hạn như ở Mỹ đã có ý kiến cho rằng
đại dịch hiện tại sẽ khiến các doanh nghiệp Mỹ rút khỏi Trung Quốc trở về Mỹ,
tạo thêm làm việc ở Mỹ. Trong thời gian tới sẽ có sự hỗn loạn nhất định trong
các mối quan hệ này với ảnh hưởng rất tiêu cực tới tăng trưởng của kinh tế và
thương mại thế giới nói chung.
NHỮNG ẢNH HƯỞNG RÕ NÉT ĐẾN NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
Đòn giáng mạnh vào chi tiêu tiêu dùng
Ảnh hưởng kinh tế của nạn dịch này đã và
đang được cảm nhận. Đối với người dân Việt Nam nói riêng và các quốc gia châu Á
nói chung, nơi thường chi tiêu mạnh trong dịp Năm Mới, mức chi tiêu tiêu dùng
của người dân đã giảm mạnh khi hàng chục triệu người cố thủ trong nhà, tránh đi
ra ngoài.
Du lịch và dịch vụ bị ảnh hưởng
Du lịch đi ra nước ngoài từ Trung Quốc đã
bắt đầu giảm. Những điểm đến bị tác động mạnh mẽ nhất của nạn dịch này là ở
châu Á, đặc biệt là Hong Kong, Macau, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam,
cũng như Singapore, vì người Trung Quốc Đại lục là nhóm khách du lịch lớn nhất.
Du lịch chiều đến từ nước ngoài đến Việt Nam giảm mạnh, chiều từ Việt Nam đi
các nước trong khu vực giảm mạnh, du lịch nội địa cũng sụt giảm khi tâm lý
người dân ngại đi ra ngoài, sợ bị nhiễm bệnh.
Không chỉ các doanh nghiệp lữ hành bị ảnh
hưởng, các công ty dịch vụ có liên quan phục vụ khách du lịch như các khách sạn,
hãng hàng không, sòng bạc, nhà hàng, taxi… cũng thông báo sự giảm mạnh trong
kinh doanh.
Xuất khẩu sang Trung Quốc sụt giảm nghiêm trọng
Tác động của dịch virus corona cũng như
các biện pháp ngăn chặn dịch khiến giao thương có thể gặp khó khăn do hạn chế
qua lại biên giới, cửa khẩu và gián đoạn nguồn cung tại tỉnh Hồ Bắc, trong bối
cảnh nhằm kiểm soát dịch, các biện pháp liên quan đến thắt chặt qua lại biên
giới có thể sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới. Do vậy, hoạt động xuất khẩu
của Việt Nam và Trung Quốc có thể gặp khó khăn. Với rủi ro nói trên, các ngành
nghề xuất khẩu theo đường biên giới trên bộ và tiểu ngạch sang Trung Quốc như
nông sản, thủy sản, thực phẩm… sẽ chịu tác động đáng kể trong ngắn hạn.
Các ngành chịu tác động khác nhau từ dịch bệnh, đời
sống người dân bị ảnh hưởng
Mới đây, Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI (SSI)
vừa công bố Báo cáo Đánh giá tác động của dịch virus Corona tới các nhóm
ngành.
Đối với ngành Dệt may, SSI cho rằng dịch
virus không có tác động trực tiếp đến nhu cầu các sản phẩm may mặc, vì hầu hết
các công ty may mặc trong nước không xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, theo
SSI, GDP Trung Quốc tăng trưởng chậm lại có thể gây tác động tiêu cực trong dài
hạn lên tiêu dùng. Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh
nghiệp dệt may Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực do nhiều nhà máy dệt tại
Trung Quốc đóng cửa trong tháng 1 và tháng 2. Hiện tại, Trung Quốc là thị
trường cung cấp vải nguyên liệu lớn nhất cho Việt Nam.
Với ngành Bán lẻ, SSI dự báo lượt khách
mua sắm tại các cửa hàng sẽ giảm do người tiêu dùng hạn chế đến những nơi công
cộng để tránh khả năng lây nhiễm virus Corona, đồng thời, người tiêu dùng sẽ
chuyển hướng sang các sản phẩm bảo vệ sức khỏe cần thiết (dược phẩm) thay vì
các mặt hàng như ICT.
Các ngành như Ngân hàng, Thủy sàn, Dầu
khí, Chứng khoán, Cảng biển đều được dự báo sẽ ảnh hưởng ít nhiều từ đại dịch
Corona.
Riêng hai ngành Hàng không và Dịch vụ sân
bay sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp.
Theo đánh giá của SSI, không phải tất cả
các ngành đều chịu ảnh hưởng tiêu cực. Ngược lại với bán lẻ truyền thống, hoạt
động thương mại điện tử có thể được ưu tiên lựa chọn. Khi người dân giảm nhu
cầu đi mua sắm tại cửa hàng vật lý, nhu cầu đối với hoạt động mua
sắm online, giao hàng, chuyển
phát có thể gia tăng. Một số ngành như Dược phẩm, Bảo hiểm, Điện có thể được
hưởng lợi, tuy nhiên nhìn chung không đáng kể.
Với ngành Dược phẩm, SSI cho rằng cổ
phiếu dược phẩm sẽ có diễn biến tích cực nhờ tâm lý thị trường trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, hiện tại, công ty chứng khoán này không thấy bất kỳ thay đổi đáng kể
nào về mặt cơ bản đối với các công ty dược niêm yết do dịch virus Corona.
Các công ty bảo hiểm nhân thọ được cho là
sẽ hưởng lợi tích cực trong dài hạn vì nhu cầu được bảo hiểm sẽ tăng lên khi
xuất hiện dịch bệnh. Tuy nhiên, trong trường hợp Chính phủ cần các yếu tố hỗ
trợ cho tăng trưởng vào nửa cuối năm 2020, lãi suất thấp có thể ảnh hưởng đến
lợi tức đầu tư của các công ty bảo hiểm.
Đối với các công ty bảo hiểm nói chung,
dịch virus Corona tại Việt Nam sẽ khiến chi phí bồi thường tăng lên ở mức vừa
phải. Điều này là do hầu hết các chi phí y tế sẽ được bảo hiểm xã hội chi trả.
Ngoài ra, việc thanh toán chi phí bồi thường thực tế có thể xảy ra 1-2 tháng
sau sự cố, do đó, SSI đánh giá tác động tiêu cực sẽ không diễn ra ngay đối với
kết quả kinh doanh quý I/2020.
Ngành Điện được dự báo sẽ hưởng lợi là
bởi giá dầu thô sụt giảm do nhu cầu tiêu thụ dầu thô từ Trung Quốc có thể sẽ
giảm giữa đại dịch Corona.
Các ngành như Ô tô, Bất động sản nhà ở,
Bất động sản khu công nghiệp, Xây dựng, Công nghệ thông tin, Thép, Xi măng,
Phân bón, Nước được kỳ vọng sẽ không ảnh hưởng đáng kể từ dịch cúm mới xuất
phát từ Trung Quốc.
Bên cạnh đó, đời sống người dân cũng bị
ảnh hưởng không nhỏ bởi dịch bệnh này. Hiện nay, nhiều địa phương trên cả nước
cho học sinh các cấp được nghỉ học để phòng tránh dịch bệnh lây lan. Điều đó có
tác động không nhỏ đến một bộ phận phụ huynh phải nghỉ việc ở nhà trông con,
chi phí thuê người trông trẻ tăng đột biến. Tâm lý lo sợ dịch bệnh, tránh đi ra
ngoài, dẫn đến hạn chế tiêu dùng, nhiều thông tin không chính xác lan truyền
trên mạng, một bộ phận không nhỏ những người buôn bán hàng giá cao, hàng kém
chất lượng trục lợi từ dịch bệnh khiến tâm lý người dân càng thêm hoang mang,
lo lắng.
Tuy nhiên, trong phiên họp thường trực
của Chính phủ ngày 04.02.2020 vừa qua, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đã nhấn
mạnh khi dịch bệnh diễn ra, các cấp, ngành đã thực hiện hiệu quả các chỉ thị,
chỉ đạo của Ban bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh cần chủ động giữ nhịp độ phát triển. Nông nghiệp,
công thương, du lịch cần tái cơ cấu nguồn khách, các bộ có biện pháp cụ thể của
bộ ngành mình, không chủ quan nhưng cũng không bi quan.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế rà soát cụ thể
phương án ứng phó, nhưng không gây hoang mang, chủ động, tập trung phòng chống
dịch bệnh.